مسیری جدید در صنعت فولادسازی دنبال خواهد شد

خبرنگار/ مسعود رمضانی –  فولاد سبز واژه ای که این روزها در محافل علمی دنیا زیاد به آن پرداخته می‌‌شود. فرآیندی که در آن برای تولید فولاد، کربنی وارد محیط‌زیست نمی‌شود و کشورهای جهان را ملزم می‌کند تا با تغییر ساختارهای خود به این سمت حرکت کنند. در همین ارتباط هفته‌نامه تجارت معدن و فولاد با احسان رسولی، مدیرعملیات شرکت تامین فلزات فولاد بندرعباس گفتگو کرده است.

وضعیت ما در حرکت به سمت تولید فولادسبز چگونه است؟

چند سالی است که حرکت به سمت تولید فولاد سبز با ایجاد نقشه راه در هلدینگ فولاد مبارکه عملیاتی شده است و شرکت های زیرمجموعه‌ فولاد مبارکه تا زمانی که قابلیت‌های ترمودینامیکی آنان اجازه می‌دهد مصرف انرژی را در فرآیندهای خود کاهش داد‌ه‌اند‌ و در جهت کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی قدم‌هایی برداشته‌اند هرچند که باید توجه داشت که این اقدامات در رسیدن ما به سمت تولید فولاد سبز تنها ۲۰ تا ۳۰ درصد اثرگذار خواهد بود. در یک واحد مدول احیای مستقیم و فولادسازی به ازای هر تُن فولاد ۱.۴ تن دی اکسید کربن تولید می‌شود و اگر ما بخواهیم به سمت co_۲ صفر حرکت کنیم به ناچار باید فناوری موجود را تغییر دهیم.

برای رسیدن به فولاد سبز چه اقدامی باید صورت گیرد؟

استفاده از هیدروژن در واحدهای احیای مستقیم منجر به تولید فولاد سبز و کربن صفر منتهی می‌شود. در حال حاضر در مدول های احیا از شکستن ch_۴ در فرآیند احیای مستقیم گاز احیا ایجاد می شود که ۶۰ درصد  از آن گاز هیدروژن است که می‌توان با انجام یک سری اقدامات ۳۰ درصد مصرف هیدروژن را افزایش داد.  اما باز امکان رسیدن به کربن صفر وجود ندارد از این رو باید در واحدهای احیا به جای استفاده از گاز طبیعی از هیدروژن به عنوان عامل احیایی استفاده کرد و هیدروژن را نیز از طریق الکترولیز آب و با استفاده از  انرژی های تجدید پذیر تولید کرد. استفاده از قراضه در کوره های قوس الکتریکی که بر مبنای برق تجدید پذیر تولید می شود نیز از روشهای تولید فولاد با کربن صفر می باشد.  اما با توجه به اینکه ما در تامین قراضه با مشکل مواجه هستیم و ناچاریم تا از بخشی از مواد اولیه برای تولید فولاد را از سنگ آهن تامین کنیم باید با تغییرات در شرایط کوره و مدول‌های احیای مستقیم گاز هیدروژن تزریق کنیم تا بتوانیم میزان دی‌اکسید کربن را به صفر رسانده و فولاد سبز تولید کنیم.

ضرورت تغییر مسیر به سمت تولید فولاد سبز چیست؟

با توجه به آینده تولید فولادسبز و مسیری که کشورهای جهان به آن حرکت می‌کنند باید از حالا برنامه‌ریزی‌ها برای تغییرات در فرایند فولاد سازی صورت پذیرد بخصوص واحدهای مدول احیا و مگامدول‌هایی که به تازگی در حال نصب هستند هم‌اکنون کشورهای غربی و چین در حال سرمایه‌گذاری در این بخش هستند و در صورتی که ما در آینده اقدام به تولید فولاد سبز نکنیم با توجه به هزینه های بالایی که آن ها در تغییر تکنولوژی های خود انجام داده اند به راحتی اجازه واردات محصولات غیر سبز را به کشورهای خود نخواهند داد و تعرفه های سنگینی را وضع خواهندکرد که امکان رقابت در بازار صادراتی را نخواهیم داشت.

حرکت به این سمت از سوی مسئولان چقدر با جدیت دنبال می‌شود؟

شاید تاچند سال پیش پرداختن به موضوع فولاد سبز همراه با ایجاد فضای سبز و درختکاری همراه بود اما به مرور بحث‌هایی پیرامون کاهش انرژی شرکت‌های فولادسازی به میان آمد. باید توجه داشت که از ابتدای بهره‌برداری واحدهای فولادسازی تاکنون ۶۰ درصد از میزان مصرف انرژی آنها با انجام تدابیری از جمله پکیج‌های شیمیایی و با پیش‌گرم‌سازی با قراضه کاسته شده است اما با توجه به نزدیک شدن به شرایط ترمودینامیکی، نیاز است تا در فناوری و فرآیندهای فولادسازی تغییراتی ایجاد شود. باید توجه داشت که این توانمندی در میان متخصصان داخلی که نسبت به انجام طراحی مدول‌های احیا اقدام می‌کنند وجود دارد .جای امیدواری است که متخصصان داخلی در راه تولید هیدروژن گام‌هایی برداشته‌اند و این اقدام می‌تواند به ما در تولید فولاد سبز کمک کند. ضمن اینکه قرار است تا محوریت سمپوزیوم ۱۴۰۱ نیز بر پایه فولاد سبز برگزار شود.

 چه زمانی بحث تولید فولادسبز در جهان مطرح شد و آیا ما قوانین الزام‌آوری در این زمینه داریم؟

بحران‌ انتشار کربن و آلاینده‌ها در جو از قبل وجود داشت و  فعالان محیط‌زیست به صورت راهپیمایی در جهان اعتراض خود را به این مسئله نشان می‌دادند.  اما طی توافقنامه ‌ای که پاریس و در سال ۲۰۱۹ منعقد شد ۱۹۰ کشور جهان متعهد شدند تا از میزان ورود کربن به جو بکاهند و کشور ما هم این تعهد را پذیرفته و در گام بعدی نیاز است تا مجلس شورای اسلامی این قانون را به تصویب برساند.

کشورهای پیشرو چه زمانی کاملا به فولادسبز دست خواهند یافت؟

در حال حاضر بحران گرم‌شدن زمین مسئله‌ای نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت از این رو کشورها برای رسیدن به تولید فولاد سبز پیشگام شده‌اند به طوری که کشور هند تا سال ۲۰۶۰ چین تا ۲۰۵۰ و کشورهای اروپایی تا سال ۲۰۵۰ تولید کربن را به صفر خواهند رساند و به نظر می‌رسد که ایران نیز تا سال ۲۰۶۰ به این نقطه خواهد رسید. حتی برخی شرکت‌ها با همکاری یکدیگر این مسیر را دنبال می‌کنند به طور مثال سه شرکت فولادسازی، نیروگاه برق و خودروسازی در سوئد با همکاری یکدیگر متعهد شدند تا به کربن صفر دست یابند.

آیا حرکت به این سمت بر میزان مصرف برق تاثیرگذار خواهد بود؟

میزان مصرف برق واحدهای احیای مستقیم ۱۱۰ کیلووات ساعت است و با این روند به ۳۲۰۰ کیلووات ساعت خواهد رسید و این به این معنا است که مصرف برق ۳۰ برابر خواهد شد که این برق از روشهای تجدید پذیر تولید خواهد شد. در حال حاضر در واحدهای احیای و در بخش ریفرمر با شکستن ch_۴ گاز h_۲  و کربن تولید می‌شود اما به دلیل وجود کربن، آن را هیدروژن خاکستری می‌نامند به منظور سبز بودن نیاز است تا سوخت کربنی از فرآیند حذف شود و به جای آن از برقی استفاده شود که خود از منابع تجدید‌پذیر است تا در این صورت با شکستن H_۲o به خروجی هیدروژن و اکسیژن و در فرآیند تولید فولاد سبز دست یابیم.

نوشته شده توسط: پایگاه خبری تجارت، معدن و فولاد